Avni Azizi
ARTISTI IM
Dhjetë vite
Bustin ma paske ngritur
Që një ditë të mbytem
Nën peshën e tij
Errësirës së paanë
Paske fshehur fytyrën
Me hapa të plogshëm
Udhën paske matur
Sa lehtë hyre në kopshtin tim
Artisti im
Artisti im
P A S J E
I imi është qielli me re
Nata e mbushur plotë yje
Çdo rrugë që nisem është e imja
I imi është shiu që rigon
Bulëzimi pranveror lulet freskia
Gjethet verdhane lisat e zhveshur
Të gjitha të miat janë
I imi është deti me pulëbardha
Qetësia e brishtë e natës
Sytë e përlotur të vashës
Buzëqeshjet e fëmijëve
Malli që përvëlon
Pagjumësia e atdheut është e imja
Lumi dhe vala e trazuar e tij
E imja është vuajtja shqetësimi
Dhembja krenaria
E imja është një natë trishtimi
Kur këmbët më mpihen e gjumë nuk kam
Kur ende pa lindur një varg më vdes
E nata si anije e madhe fundoset.
PORTRETI YT
Tek më vështron në heshtje
Një zë më thotë
Sa shumë të ka lodhur poezia
Mua më zverdhet fytyra
gishtërinjtë më dridhen
Në sytë e tu
Një lodhje të vogël shoh
Por s`e fsheh dot
Gjersa flet
Kipci deklamon vargjet e një poetuci
Që çdo natë dërgon krizantema
Seç më vërshon një ndjenjë e çiltër
Që lumit t`ia rrëmbej valën
Yjeve drithërimën hënës shkëlqimin
Por diçka më shtrëngon në fyt
Ashtu siç më vdes ndjenja
Nga portreti yt.
P O E T I
Në tregun e devizave
E shesin poetin
Të shkretin
Në ankand e nxjerrin
Sytë ia vjedhin
Nuk lënë gjë pa i thënë
Në tregun e pemëve
E nxjerrin poetin
Për molla dashuritë ia shesin
Në tregun e kafshëve
E lidhin poetin
Baras me një gomar kushton
Eiii i shkreti poet
Kurrë nuk e shkroi fatin e vet.
DËSHIRAT
Mbi pllakat e varreve
Si nëpër xham rigat e shiut udhëtonin
Pranë trungut të një rrapi
Ishte mbështetur Shpëtimi
Dhe më tregonte për natën
Kur paramilitarët u kërkonin para
Ndezëm cigaren e vetme
Ndoshta për të parën herë
Dëshirat rrëfenim
Nga rrapi na pikonin pikat
Atdheun nuk e zinte gjumi atë natë
Flisnim ngadalë
Sikur na përgjonin pllakat e varreve
Për shokët që nuk na u bashkuan
Erdhi agsholi
Si me dorë nga rrapi hoqi rigat
E ne ende kënaqeshim me dëshirat
NATA E HIJEVE
Në fytyrën e atdheut rigonte shi
Dridhje e fuqishme
Fjalët e rralla i ndërpriste
Secili në vete diçka mendonte
Secili kishte diçka të thoshte
Ndoshta nata e fundit ishte
Një blic vetëtime
Atdheut fytyrën ia mbulonte
Nëpër vezullime shuheshin barbarët
Në shpirt krenari na jehonte
Të veshur në pritje
Natës pulsin ia numëronim
Mbi fytyrën e atdheut rigonte shi
Me re na bashkoheshin mendimet
Cilin shok do ta përcjellim
Cilën shtëpi do ta djegin
Bastardët që vinin me shi
Barbarët që fytyrat maskonin me hi
VIZITORIT TE HUAJ
Merreni një copë nga çatia e saj
Si një copë historie ruajeni eksponat
Ajo shtëpi dikur nxjerrke tym
Kishte pleq të heshtur mjekërbardhë
Që këmbëkryq prisnin mëngjeset
Duke u treguar nipave e mbesave
Për plis bardhë të veshur me gjerdan
Histori me mbretër gjeneral e sulltan
Nëse frëngjitë si fotografoni dot
Vështroni nga mali jehun mund ta gjeni
Me iluzione barbarësh ta krahasoni
Nëse doni legjendën e urës ta shihni
Gjurmoni nën themelin e rrënuar
Eshtrat e një nuse do t'i zbuloni
Një gozhdë të ndryshkur tek oxhaku
Dhe thirrjen që lëshonte kryeplaku
Në pamjen e kamerave tuaja
Një zog do të fluturoj sigurisht
Ndodh të mos shihni nga mjegullnaja e hirit
Por puplat e bardha sikur do të u thonë
Merreni zotërinj një copë nga kjo shtëpi
Nëpër laboratorët e juaja studiojeni
Dhe thoni se nën këtë çati të rrënuar
Shumë lirë kushtuaka jeta.
PARANDJENJË
Shoh pemë të fërfëlluar pas shakullinës
Gjethe të kalbura nëpër rrugë
Sy të thelluar deri në pafundësi
Trokitje monotone nëpër shpellë
Ndjej përpëlitjen e shpirtrave të thyer
Vyshkjen e lules anemonë
Ecje nëpër labirinte të mashtruara
Ligjërata të rrejshme për qiellin e shpellës
Dëgjoj krikëllima pranga e hekurash
Si diademë mbreti që shkëlqejnë
Vraponi o njerëz të dalim nga shpella
Se mbreti ynë qiellin nuk e sheh
I dehur në orgji
Pushtimit të Trojës nuk i beson
VDEKTARËT
Sa të gjatë e keni farkuar vargonin
Duart buzëqeshjes për t’ia lidhur
Pagjumësi e keni mbushur detin
Me karvanë marrëzirash vdektare
Niseni për ta shkatërruar Atlantidën
Për ta vrarë poetin
SATIRET
Kohë e gjatë u duhej
Gurin e rëndë për ta luajtur
Vetëm për ta kuptuar
Dhembjen e një fjale
Me lot të përgjakur
Derdhur nëpër fusha
Sikur shiu vjeshtak
Kur takoni të vërtetën
To mos trembeni aspak
Të mos ju ngashënjej
Nostalgjia
Për atë që se keni bërë
Siç i bëtë fjalët
Parashikimet projektet
Për kalanë e ngritur
Në rërën e plazhit
Piramidat e larta
Në shpirtin e popullit.
KTHIMI
Me fytyra të buzëqeshura
Me plagë të lidhura
Ngadalë nga mali zbresin
Ndalen tek një varr i njomë
Pranë tij kapelat heqin
Një nënë fytyrë thatime
Nga fundi i një sënduku të vjetër
Nxjerrë shkresa e gazeta ilegale
Ato që dikur ia kishte lexuar djali
Sakaq e mallëngjyer
Hedhet në përqafim të një ushtari
MIOPET
Ai muret e përgjumura i kalonte
Me një grusht mëngjes futej çdo shtëpi
Peng u linte porositë e shokëve tjerë
U thoshte demonët nuk shihen
Grunajat nëpër ara ata ua djegin
U turbullojnë mendjen sinorin ua shkulin
E mes jush fara intrigash mbjellin
Ai padëgjuar fjalët futej çdo shtëpi
Ndonëse dilte i ronitur e zemërthyer
Se Kodërrahun me re të amullta
Miopët e kishin nemitur...
KUR THIRRI ATDHEU
Ishte zhbërë diku
Madje edhe emri i kishte humbur
Nuk kishte varr shenj as nishan
Nuk shihej as në qytet
As në kafenenë ku rrinte
Kot e pritën shokët tek qafishta
Ndoshta imitonte ilegalët
Shokët që binin betejave
Që luftonin maleve
Ku mund ta dish
Ndoshta ishte strukur në dhomën e tij
E përmendësh po mësonte
Teoritë e luftës
TRËNDAFILAT
Pas një rrethoje të hekurt
Me gjuhën e tyre petalet flasin
Çdo qiell i lirisë
Ka trëndafilat e vet
Që nuk përkthehen në asnjë gjuhë të botës
Trëndafilat nuk jetojnë gjatë
Vetëm në varret e dëshmorëve
Ata janë të përjetshëm
HARRESA
Shumëçka mund të harroj njeriu
P.sh. mund të harroj
Se dikur me një mik kishin projektuar
Një det apo edhe një oqean
Kishin pritur shumë mëngjese
E kishin pirë shumë duhan
Njeriu mund të harroj
Marrjen e një krahu me libra
Përcjelljen nëpër natën me hënë
Dhe shtrëngimin e dorës nga shoku
Mund të mos i kujtohet njeriut
Telefonata e një miku
Rrëfimi për mungesën e parave
Për rrugën që të shkonte në provim
E tregimet plot halle të tij
Sklerozë e rëndë mund ta zë njeriun
Kështu duke u përkundur në karrige
Harron ballin e përgjakur të shokut
Dhe madje mund të harroj që kishte
Ndonjëherë shokë...
ARIXHINJTË
Ti miku im nuk ke besuar
Se edhe për arixhinjtë
Shkruhen grafitë në mur
Si fate të lexuara në shuplakë
Ata janë moderuar
Dhe nuk bredhin më fshatrave tona
Me trasta shpikjesh në shpinë
Ata tash e dinë fare mirë
Se nuk hapen rrugët nga kallamet
Për të vërtetuar se Makondoja
Është e rrethuar me dete
Me pikëllime të vesuara
Shugurohen para portreteve
Vdesin para këmbëve
Për të qëndruar në këmbë
Miku im i besimeve të blerta
Ata ia kanë thinjur kujtimet miletit
Me shirita ylberesh
Të vetëtimave të djegura
Tmerrin e xhindosur kanë fshehur
Gozhdët e përgjakura
Miku im demaskues rrufjanësh
I finokëve me shestime të verdha
Besoje se ende mureve tona
Grafitë arixhinjsh gravohen
Portrete të lirisë së shpikur
LAMTUMIRE
Lamtumirë...
Sot po ndahemi përgjithmonë
T'i me Ballin e Zabelit në krah
Unë në shpirt
Çdo mëngjes do të përtërihemi
Ani pse mua harresa e rrugëve
Buzëmbrëmjeve më mallkon
Lamtumirë ara të pa rrëmihur
Patate të bardha të nxjerra në vjeshtë
Me falni për largimin tim
Se njëmijë punë më presin
U betohem se në çastet më të vështira
Do të jam aty kur edhe rrezet e fundit
përgjithmonë veniten e vdesin
Të betohem arrë trupmadhe
Që më freski më ke dehur
Një ditë me vetëtimë do të kthehem
I paharruar në shtatin tënd të mbetem
Lamtumirë njerëz të funeralit tim
Po zgjohem të ikë përgjithmonë
Ata që vijnë do të ju ndëshkojnë
Ata që vijnë do të ju ndëshkojnë
11.gusht 1997
GJËMË E RE PLAGË E VJETËR
1.
Kujtimet në ty janë si zogjtë
Ushtimë e cemtë flladi malor
Apo buçimë shungullonjëse
Në krahun tënd të shtangur
Përqafimet tuaja gëzimplote
Janë si eteri kur shokun ftojnë
Por ti e di se ai tashmë pushon
Nën mbulojën e rrezeve të thyera
Të perëndimit të atij dielli vjeshtor
Pranë varrit të tij bari i njomë
Në errësirën e pikëllimit të përditshëm
Të plumbta gdhihen e shuhen ditët
Kundërmojnë kohët e ëndërruara
Si goma të rrotave të djegura
Ç’fliten bëmat e heronjve të gjallë
Si ditët e ofensivave të ashpra
Mallkon lumi i gjakut të derdhur
Si toka e atdheut pa njerëz mbetur
Pas tij përditshmëri e akullt tretet
Me re të amullta të pikëllimit
E ai në pllakën e ftohtë të shokut
Kërkon fjalët që e ngushëllojnë
Ulet pranë varrit mallshëm vegon
Ballin e përgjakur që e zbukuronte
Buzëqeshjen e lehtë në fytyrë
Fjalët e mbetura në parzëm
Ndjenë se në krahun e plagosur
Ende armën e tij mbanë
2.
Sa shumë gjëra sot ke për t’ia thënë
Aq shpresa të thyera e fjalë
Që janë të mëdha sa malet
Të egra si dhiaret nga keni kaluar
Por ato s’të dalin goje ushtari im
Se në buzë të është ngrirë buzëqeshja
Me borë të janë mbuluar betejat
Me mashtrim po të vritet liria
Por fjalët janë të rënda sa idealet
Përruan gurgullues mallshëm shikon
Nga thellësia e errësirës një siluetë zbret
Me këmbë të përbaltura e djersë të gufuara
Me retë mbi supe e mjekër të parruar
Mbi gjethnajën e kalbur nis e flet
Për diademën e mbretit pa mbretëri
Marshimin e kolonës nëpër shi
Zgjimin e shkabës çdo mëngjes
Jehonën e malit kur atdheu thërret
Ca vogëlush kalojnë pranë varreve
Pranë varrit të tij atë e vështrojnë
Mbështetën për rrethojën e hekurt
Dhe secili në vete kujton çastet
Kur tek ajo pllakë lule kishin vënë
E me çiltërinë e tyre fëmijërore
Pllakat tjera i shndërrojnë në ushtarë
Por ai si vëren ata matanë varreve
Pjerrinës me shkurre ai udhëton
Kujton krismat që shpirtin ia copëtuan
Si shtatin e atdheut kufijtë
3.
Sa shumë gjëra sot ka për t’ia thënë
T’ia dëfton zëri i dridhet
Rrokjet me gjak i përzihen
Krisma të reja ndjen në kraharor
Si zogun e bardhë kur e gjuajnë
Në çdo ecje rrugët pikojnë gjak
Në çdo shpat gurët i bëhen varre
Në çdo dasmë dasmorët mungojnë
E dasmat i kthehen në funerale
Nga portreti i tij fytyrëqeshur
Ata sy vështrim prehtë sikur e pyesin
Një fije diell mbi pllakë vezullon
Si shkëlqimi i ditës së pritur
Por larg varreve e pritura mashtron
Larg varreve varret janë harruar
Bëmat janë hedhur e shpërnjohur
Me suferina harrimi janë mbuluar
Sa shumë gjëra sot ka për t’ia thënë
Si atëherë kur vigjilonin pranë rrapit
Si t’ia thotë që brufulluan heshtakët
Epshet e siluruesve që janë përndezur
Për Tonin që shkatërronte tanket
Që sot rravgon rrugëve çfarë t’i thotë
Sakaq vogëlushja e Hysit në vegim i bie
Dhe një lot i vagët me duf i përzier
Si krismë pranë varrit të shokut i bie
NË MUZEUN E KOSOVËS
Si trupa meteoritësh
Si eteri në qiell të kaltër
Qytetërimi i një kohe të lashtë vezullon
Përplot vegla pune e vizatime ilirësh
Porsi një gjarpër kokështypur
Që barinjtë trupin ia varin në pemë
Eksponohet epoka tjetër e barbarisë
Me litarë thika e kmesa të përgjakura
Gëzhoja predhash të kalibrave të mëdha
Dorëza me gishtërinj-thika
Hata…
Një sofër me pjata e lugë gjysmë të djegura
Në një varse rrobash
Xhemper të djegur pantallona të vrimosur
Që ashtu të bëra shoshë
Ngjajnë me yllësit
Si breshëri mbi pemët e lulëzuara
Nëpër ato vrima kalojnë historitë
Në muzeun kombëtar të Kosovës
Si askund nëpër muzetë e botës
Mbi shpata thika e pjesë të tankeve të djegura
Llahtaria e frikshme e krimit qëndron
E në rrobat e thjeshta të një ushtari
Dhëmbët e thyer të mitit
EPOPEJA E RRUFJANIT
Pasi lexonte shkresurinat
Fliste ëmbël e plotë skofi
Por pas asaj buzëqeshjeje
Eklips i burracakërisë
Vijonte ortekshëm silurimi
Fryt i një sqime të përndezur
I karrierës politike të tij
Mbi sinqeritetin e miqve
Kërkonte va për amalgama
Ku mund të lozte me profka
Se ato u duheshin tarafitë
Për t’i bymyer poltronat
Një ditë sulmoi qiellin
Yllësin e Pegazit ta rrënonte
Ata që e rrethonin i duartrokitën
Më pas me një gjilpërë
Si balon epopenë ia pëlcitën...